Her yıl 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü, çocukların yalnızca “küçük insanlar” değil; fikirleri, duyguları, ihtiyaçları ve hakları olan bireyler olduğunu hatırlatan çok önemli bir gündür. Çocuk hakları, sadece koruma değil; aynı zamanda eşitlik, katılım, oyun, eğitim, sağlık, sevgi ve saygı gibi yaşamın her alanını kapsar.
Peki çocuk hakları nereden gelir, neden bu kadar önemlidir ve çocuklara bu bilinci nasıl kazandırabiliriz?
Çocuk Hakları Nereden Doğdu?
Bugün dünyanın pek çok yerinde çocuklar güvenli alanlarda büyüse de tarihte bunun her zaman böyle olmadığını biliyoruz.
II. Dünya Savaşı sonrası, çocukların korunmaya en çok ihtiyacı olduğu dönemlerde, Birleşmiş Milletler çocukların haklarını resmileştiren önemli sözleşmeler hazırladı.
1989’da kabul edilen Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocukları:
- Şiddete karşı,
- Ayrımcılığa karşı,
- İhmal ve istismara karşı korur.
Bu sözleşme, dünyanın en fazla ülke tarafından imzalanmış insan hakları metnidir. Bu bile çocuk haklarının ne kadar küresel bir değer taşıdığını gösterir.
Çocuklar Hangi Haklara Sahiptir? (Sıklıkla Bilinmeyen Önemli Haklar)
Çocukların temel hakları şunlardır, ancak çoğu aile şu maddeleri bilmez:
| Hak | Anlamı |
| Katılım Hakkı | Çocuk, kendisiyle ilgili konularda fikrini söyleme hakkına sahiptir. Yani “çocuk susmaz”. |
| Oyun Hakkı | Oyun, bir ihtiyaçtır. Çocuğun bilişsel ve duygusal gelişimi için temel öğrenme aracıdır. |
| Mahremiyet Hakkı | Çocuğun odası, çantası, günlüğü, fotoğrafları izinsiz karıştırılamaz veya paylaşılmaz. |
| Kimlik Hakkı | Çocuk, kültürünü, dilini ve adını koruma hakkına sahiptir. Aile içinde bile buna saygı gösterilmelidir. |
Bu haklar yalnızca teorik ilkeler değil; çocuğun kendini değerli bir birey olarak hissetmesinin temelidir.
Çocuk Hakları Neden Hayati Öneme Sahiptir?
Çünkü çocuk…
- Bugünün değil yarının dünyasını şekillendiren kişidir.
- Sevilmeyi, duyulmayı, görülmeyi hak eder.
- Kendine güveni, çocuklukta kazanır.
- Haksızlık karşısında söz söylemeyi yine çocuklukta öğrenir.
Çocuk haklarına saygı gösterilen bir toplumda:
- Özgüvenli bireyler,
- Sağlıklı iletişim kuran aileler,
- Daha saygılı ve adil topluluklar yetişir.
Çocuklara Hak Bilinci Nasıl Kazandırılır?
1. “Senin fikrin benim için değerli.” demeye başla.
Bir çocuğun sözü ciddiye alındığında, kendini görünür hisseder.
2. Mahremiyetini koru.
Çocuğun odasına kapıyı çalarak girilmesi bile başlı başına bir hak eğitimi örneğidir.
3. Yanlış davranışı eleştir, kişiliğini değil.
“Sen kötü bir çocuksun.” yerine
“Bu davranış uygun değildi.” demek büyük fark yaratır.
4. Oyun ve keşif alanı yarat.
Oyun, çocuğun kendini ifade etme ve öğrenme biçimidir.
Cedgo Olarak Biz Ne Yapıyoruz?
Cedgo’da çocukların:
- Kendini güvende hissettiği,
- Özgürce ifade edebildiği,
- Sosyal ve duygusal becerilerini geliştirdiği,
- Oyunun öğretici bir yol olarak kullanıldığı alanlar oluşturuyoruz.
Çocuklarımızın yalnızca eğlenmesini değil, kendilerini değerli hissetmelerini önemsiyoruz.
Her çocuğun sesi duyulsun,
Her çocuk güvende olsun,
Her çocuk gülümsesin diye.
Çocuklar Geleceğin Umudu Değil; Bugünün Eşit Bireyleridir.
20 Kasım bize çocukların korunması gereken birer emanet değil, hak sahibi bireyler olduğunu yeniden hatırlatır.
Bugün çocukların yanında duranlar, yarını güzelleştirenlerdir.